Sıkça sorulan sorulardan biri olan tazminatsız işten çıkartma bu haftaki yazımın konusu olacak.
İşçi statüsünde çalışanlarında tazminatsız olarak işlerini kaybetmemeleri için aşağıda belirteceğim hususları dikkatle okumalarını tavsiye ederim.
İş sözleşmesinin feshinde; belirli süreli iş sözleşmelerinde sürenin dolması, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde ise sözleşmenin ihbar sürelerine uyularak sona erdirilmesi kural olarak olması gerekendir.
Ne var ki çalışma hayatında öylesine durumlar ortaya çıkar ki işçi için o işyerinde çalışmak yada işveren için o işçiyi çalıştırmak faydadan çok zarar getirir.Böyle bir durumda işçi veya işveren ihbar önelleri kullanmaksızın iş akdini tek taraflı irade bildiriminde bulunmak sureti ile derhal sona erdirebilir.
Bu tür fesihte hak düşürücü süreye dikkat etmek gerekir. İş kanunun 26. Maddesinde;”24. Ve 25.inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.” Hükmü bulunmaktadır.İşçi ve işverene tanınan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak sözleşmeyi fesih hakkını kullanmak için;
1-Öğrenme tarihinden itibaren ALTI İŞ GÜNÜ
2-Olaydan itibaren BİR YIL
İçerisinde bu hakkın kullanılması gerekir. Ancak işçinin maddi çıkar sağlaması durumunda bu bir yıllık hak düşürücü süre uygulanmayacaktır. İşçinin kendisine maddi çıkar sağlayacak bir yolsuzluk yaptığı bir yıl geçtikten sonra öğrenilmesi veya anlaşılması durumunda da 25 inci maddenin ll numaralı bendi gereğince sözleşmesi fesh edilebilir.
İşverenin kıdem ve ihbar tazminatı ödemeksizin iş akdini derhal fesh edebileceği DURUMLAR:
4857 Sayılı kanunun 25. İnci maddesinin ll numaralı bendi:
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması veya işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak,işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç iş günü işine devam etmemesi.
h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
i) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
